معیارهای بینشی حل دو راهة اخلاقی استقلال و استبداد رأی در داوری بر اساس منابع دینی

هدف: داوران در زمان تصمیم برای صدور حکم، گاهی دچار تحیّر میان استقلال و استبداد می‌شوند که تنها با شناخت ماهیت و معیارهای آن قابل تمایز است. آثار مکتوب موجود در این زمینه به استقلال قاضی، از زوایای حقوقی، فقهی و سیاسی پرداخته و فاقد بررسی برای شناخت آن دو از حیث بینشی‌اند. حل چنین مسئله‌ای در شبکه‌ای از حوزه‌های مختلف امکان‌پذیر بود که هدف این پژوهش حل این دو راهة اخلاقی، از طریق حوزة بینشی و بر اساس منابع دینی بود. روش: روش تحقیق در این پژوهش، تحلیلی و کاربردی بر اساس منابع معتبر کتابخانه‌ای بود. یافته‌ها: استخراج چهار معیار صحّت نگرش به مبادی وجود، شناخت ظرفیتهای تحلیلی و محدودیتهای هیجانی، شناخت حقیقی مبادی معرفت معنوی و التزام به آن، توجه به فرجام تکلیفی و تدوینی و تکوینی داوری که علاوه بر دستگاه قضایی، در تصمیم‌گیری‌های فردی و سازمانی نیز ضروری بود. نتیجه‌گیری: این پژوهش، معیارها، نشانگرها و مصادیق استقلال و استبداد را با توجه به حوزة بینشی بیان کرده است تا داوران در موقعیتهای مواجه شده، توانایی خروج از این دو راهة اخلاقی را داشته باشد.